2300 Odalı Versay Sarayı’nda Yıllarca Bir Tane Bile Tuvalet Olmamasının Mide Bulandırıcı Sebebi
Üstelik Fransız İhtilali’nden sonra inşa edilen tuvaletler de yalnızca soyluların kullanması içindi, o da 9 gibi komik bir rakam.
Büyükelçilerin raporlarına bakıldığında dünyada en pis saray olarak anılan bu yerde insanlar sizce neden böyle bir gereksinim duymadı?
Tuvaletsiz inşa edilmişti.
Muhteşem bir büyüklüğe ve ihtişama sahip Versay Sarayı, insanın resmen içinde kaybolduğu bir yer. Böylesine büyülü ve güzel bir inşanın içerisinde hijyenin en alt noktalarda olduğunu bilmek insanı biraz üzüyor ne yalan söyleyelim.
Öyle ki ziyaret edenlerin raporlarına göre saray, idrar ve dışkı kokusundan geçilmiyordu. Peki içinde hiç mi tuvalet yoktu? Elbette var, ancak bizim bildiğimiz bir kanalizasyon sistemine benzer yapıda değil.
İnsanların sandalye gibi oturduğu bir tuvalet hayal edin.
İşte bu tür tuvaletler vardı ihtiyaçları gidermek için. Bu sandalyeleri, soylulara hizmetliler tutuyor; yalnızca sandalyeyle kalmayıp bir kap bile tuttukları oluyordu.
1768’e kadar misafirler için ihtiyaçlarını gidersinler diye çanak taşıyan hizmetlilerle doluydu saray. 300 tane lazımlık koltuğu olduğu tahmin edilse de binlerce kişilik bu saray için bu sayı, elbette yetersizdi.
Saint-Simon Dükü Louis de Rouvroy, Prenses d’Harcourt’un yürürken sık sık işediğini, kendisinden sonra temizlik yapmak zorunda kalan hizmetçilerin ondan nefret ettiğini söylemişti.
Edinilen bilgilere göre insanlar, ihtiyaçlarını alacakaranlığa kadar tutar; vakit geldiğinde çimlere koşarak giderirlerdi. Tutamayanlar ise sarayda buldukları yerlere yaparlar, bundan da asla utanç duymazlardı.
Öyle ki köpeklerin bile ihtiyaçlarını gidermeleri için dışarı değil sarayın içinde yaptıkları biliniyor. Yani anlayacağınız bu ‘güzel’ kokuya hayvanlar da katkıda bulunuyor, kimse sesini çıkarmıyordu.
Zamanla dayanılmaz olan koku problemi için çeşitli projeler üretildi.
Bazıları ise uygulansa bile başarılı sonuçlar vermedi, çünkü sarayın buna uygun bir altyapısı yoktu. Zemin katlar kazılarak tuvaletler yapılsa da işler gittikçe daha kötü bir hâl almış; haşerelerden ve farelerden bu işin içinden çıkılamamış.
İhtilalden sonra saraya yalnızca soyluların kullanabileceği birkaç tuvalet yapıldı ancak o döneme kadar yapılmayan tuvaletlerin sebebinin mühendislik ve teknik yetersizlik olduğunu iddia etmek mümkün değil.
Neredeyse 4000 yıl önce Antik Mısır’daki basit bir teknolojiden söz ediyoruz aslında, keza Roma’da da umumi tuvalet örneklerini de biliyoruz. Sorun aslında teknik yetersizlik değil, hijyenin Fransızların hayatında pek de önemli bir yer tutmaması.
