Sözcü’den Mehtap Özcan Ertürk’ün haberine göre piyasa faizi ile Merkez Bankası (TCMB) politika faizi arasındaki bağ tamamen koptu. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK), “deprem sonrası gerekli toparlanmayı desteklemek için yeterli” olduğu gerekçesiyle politika faizini 50 baz puan indirerek yüzde 8,50’ye indirdi. Ancak faiz indirimleri piyasada genişletici bir etkiden çok piyasa faiz oranlarını yükselten ve finansman ihtiyacını kilitleyen bir etki yaratmaktadır.
Mevduat faizleri yüzde 30’u geçiyor
Merkez Bankası, Ağustos ve Eylül aylarında 100’er baz puan, Ekim ve Kasım aylarında ise 150’şer baz puan indirime gitmişti. Böylece son 4 ayda 500 puan indirim yapılmış oldu. TCMB Aralık ve Ocak aylarında politika faizini sabit tutmuştur. Böylece Ağustos’tan bu yana geçen 7 ayda 550 baz puanlık faiz indirimi yapılmış oldu. Ancak bu süreçte düzenleyici kurumlar tarafından piyasa faiz oranlarına ilişkin bir dizi etkileyici düzenlemeye imza atıldı. Bu düzenlemeler sonucunda bankaların mevduat rekabeti kızışmış, ticari kredi faizlerindeki sert düşüşe rağmen bankalar bu kez kredi vermeyi durdurmuştur. Sonuç olarak, politika faizi yüzde 8,5’e indirildi, mevduat faizleri yüzde 30’un üzerine çıktı ve ticari kredi faizleri ortalama yüzde 14,49’a ulaştı. Öte yandan ihtiyaç kredileri için ortalama faiz oranı yüzde 30,37’ye yükseldi.
Geçmişte ticari kredi faizlerinin altında seyreden mevduat faizleri, Merkez Bankası’nın adımlarıyla ticari kredi faizlerinin 12 puan üzerine çıktı. Faiz indirimleriyle enflasyonda tarihi yükselişe neden olan TCMB, uyguladığı makroihtiyati tedbirlerle kredi ve mevduat faizlerinin ortasını değiştirdi. Böylece bankacılık bölümünde faiz oranlarında benzeri görülmemiş bir tablo ortaya çıktı.
Ticari krediler durma noktasına geldi
TCMB, politika faiz indirimlerine rağmen yaz aylarında yüzde 50’lere ulaşan ticari kredi faizlerine müdahale etti. 20 Ağustos 2022 tarihli düzenleme ile bankaların TL ticari kredilere yüzde 30’u aşan faiz uygulaması daha zor hale getirildi. TCMB’nin haftalık faiz istatistiklerine göre, ticari kredilere uygulanan ortalama faiz oranı yüzde 14,49’a geriledi ancak ticari krediler durma noktasına geldi.
Döviz karşılığı KKM faizi yüzde 18’e çıktı
Merkez Bankası’nın haftalık faiz istatistiklerine göre, politika faiz indirimlerinin yeniden başladığı 2022 Ağustos ayında 3 aya kadar vadeli TL mevduat faiz oranları ortalama yüzde 19,53 oldu. Bankalar arasındaki rekabet arttıkça TL mevduat faizleri de yükseldi. Son bilgilere göre 17 Şubat prestijiyle birlikte 3 ay vadeli TL mevduat ortalama faiz oranı yüzde 26,64’e yükseldi. Bunda özellikle Merkez Bankası’nın TL mevduat oranında bankaların yakalaması gereken hedefi 2023 yılına kadar yüzde 60’a çıkarması ve kur korumalı TL mevduat faiz üst sınırını kaldırması etkili oldu. Döviz getirilerinde KKM faizi yüzde 18’e kadar yükseldi.
